Siyosiy so‘llikdan keyingi zamonaviy mafkuralar: Globalizm va Mahalliy Federalizm

Globalizm va Mahalliy Federalizm

Iqtisodiy libertarianizm ham, demokratik sotsializm ham milliy chegaralarga urg‘u bermaydi. Mafkura sifatida globalizm ushbu ko‘proq xalqaro e’tiborga qaratilgan bo‘lib, Birlashgan Millatlar Tashkiloti kabi mavjud global institutlarning qudratini oshirishga yoki samarali boshqaruv vakolatiga ega yangi xalqaro organlarni yaratishga chaqiradi. Bunday xalqaro institutlar ham aniq, ham ramziy ahamiyatga ega. Aniqrog‘i, ular iqlim o‘zgarishi, mamlakatlar o‘rtasidagi iqtisodiy tengsizlik va muayyan rejimlar doirasida ozchiliklarning qatag‘on qilinishi kabi global muammolarni hal qilish uchun butun dunyo bo‘ylab kuchlarni safarbar qilishi mumkin. Ramziy ma’noda, global hukumat subyektlari globalistlarning kosmopolitizmga bo‘lgan axloqiy intilishini, inson o‘zini birinchi navbatda biron-bir millatning emas, balki dunyoning fuqarosi sifatida belgilashi kerak degan g‘oyani ta’kidlaydi. Bir olim, Monreal universiteti professori Jan-Filipp Teryen Birlashgan Millatlar Tashkilotining o‘ziga asoslangan mafkurani aniqladi. Ushbu mafkura Birlashgan Millatlar Tashkiloti insoniyat faoliyatining eng yaxshi vakili bo‘lganligi sababli, u xalqaro muammolarni hal qilish uchun asosiy vosita bo‘lishi kerak, deb hisoblaydi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti mafkurasi o‘z tarafdorlarini ma’lum bir mamlakat, mintaqa yoki diniy e’tiqod bilan bog‘liq har qanday tor nuqtayi nazardan ozod qiladi. G‘arb ham, dunyoning hech bir guruhi yoki qismi ham global muammolarga haqiqiy global javobni belgilamagani sababli, Birlashgan Millatlar Tashkiloti mafkurasi xorijiy yordam va rivojlanish tashabbuslari G‘arbning "oq qutqaruvchi" kabi eski mustamlakachilik troplari bilan yuzma-yuz kelishi haqidagi xavotirni yo‘q qiladi. 


Birlashgan Millatlar Tashkiloti mafkurasi singari, Indigenizm ham oq tanlilarning hissasi yoki harakatlaridan tashqariga chiqish muhimligini ta’kidlaydi va mahalliy qabilalar alohida fazilatlarga ega ekanligini va bu jamoalarni saqlab qolish kerakligini ta’kidlaydi. Indigenistlarning fikriga ko‘ra, qabila a’zoligi millatga, kommunizm kabi siyosiy harakatga yoki Islom, Buddizm yoki nasroniylik kabi jahon diniga sodiqlik kabi kengroq sadoqatga qaraganda guruh a’zolari o‘rtasidagi ishonch va o‘zaro munosabatlarning yuqori darajasiga imkon beradi. Qabila va uning o‘ziga xos diniy va madaniy tushunchalari o‘zaro g‘amxo‘rlik va barqaror va ildiz otgan o‘ziga xoslik tuyg‘usini rag‘batlantiradi. Bundan tashqari, indigenizmning ta’kidlashicha, mahalliy jamoalar uzoq vaqt davomida tabiiy atrof-muhitni hurmat qiladigan va ekologik barqaror yashash usullarini ishlab chiqdilar. 

RASM 3.13 Xolon Salinan qabilasi a'zolari 2018 yilda Kaliforniyadagi Toshli vodiy arkiga tashrif buyurishdan oldin ifloslanishni tozalash marosimida ishtirok etishmoqda. 


Aksariyat indigenizm tarafdorlari mahalliy jamoalarni arzon va yuqori samarali dori-darmonlardan, ocharchilikni kamaytiradigan yuqori hosilli qishloq xo‘jaligi va zamonaviy transport tizimlaridan butunlay ajratib qo‘yishga intilmaydilar. Buning o‘rniga, mahalliy aholi odatda federalizmning bir shakli uchun bahslashadi. Federalizm ba’zi vakolatlarni mahalliy hokimiyatlarga, ba’zilarini esa markaziy yoki milliy davlatga beradi. Aksariyat mahalliy aholining ta’kidlashicha, markaziy ma’muriyat zamonaviy global dunyo bilan bog‘langan bo‘lishi va ortiqcha oziq-ovqat, tibbiy yordam va boshqa xizmatlarni, shu jumladan chet el bosqinidan himoya qilishni ta’minlashi kerak, shu bilan birga mahalliy qabilalarga boshqa masalalarda o‘zlarini boshqarishga imkon beradi. Asosiy huquqlar sifatida qabul qilingan narsani himoya qilish uchun markaziy hukumatning qabilaviy hududlarga aralashuvi darajasi mahalliy siyosiy tafakkurda muhim masala bo‘lib qolmoqda.



Izoh qoldirish