Ruhiy salomatlik va shaxsiy rivojlanish.

Miyyani o'rganish: Ruhiy salomatlik va shaxsiy rivojlanishning asosiy tushunchalari

Bizning ongimiz qanday ishlashini tushunish o'zimizni yaxshi his qilishimiz va baxtli hayot kechirishimiz uchun juda muhimdir. Doktor Endryu Xuberman, miya faoliyati va xulq-atvori/hatti-harakati bo'yicha o'z izlanishlari bilan mashhur bo'lgan nevrolog, hissiy jihatdan o'sishimizga va yanada chidamli bo'lishga yordam beradigan bir nechta ruhiy salomatlik bo'yicha fikrlarni bo'lishadi. Keling, ushbu asosiy g'oyalarning ba'zilarini hamma uchun tushunarli/arzirli tarzda ajratib ko'rsatamiz.

O'zlikning tuzilishini tushunish: ongsiz ongning roli

Bizning ongimiz murakkab va ongli fikrlardan (biz biladigan narsalardan) va ongsiz fikrlardan (biz odatda sezmaydigan narsalardan) iborat. Doktor Huberman, bizning ongsiz ongimiz, hatto biz buni sezmasak ham, fikrlash, harakat qilish va his qilishimizga katta ta'sir ko'rsatishini tushuntiradi. Misol uchun, agar biz stressga nisbatan salbiy reaksiya bildirsak, bu biz yoshligimizdan o'rgangan ongsiz odatlardan kelib chiqishi mumkin. Ushbu narsalarni tushunib, biz ularni yaxshi tomonga o'zgartirishni boshlashimiz mumkin.

Agentlik va minnatdorchilik: chidamlilik va baxt kaliti.

Bizning ruhiy salomatligimizga yordam beradigan ikkita narsa - bu vakolat va minnatdorchilik. Agentlik deganda o'z hayotimizni nazorat qilishimiz va o'zimizni qiziqtirgan narsaga mos keladigan tanlov qilishimiz mumkinligini his qilishdir. O'zini nazorat ostida his qiladigan odamlar ko'proq chidamli bo'lishadi, ya'ni ular to'xtab tushkunlikka tushib qolmasdan muammolarni yaxshiroq hal qilishlari mumkin.

Minnatdorchilik, kichik bo'lsa ham, hayotdagi yaxshi narsalarni payqash demakdir. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, shukronalik keltiradigan odamlar o'zlarini baxtliroq va kamroq stressga duchor qilishadi. Agentlik va minnatdorchilikni birlashtirganimizda, biz ruhiy salomatlikni yaxshilash uchun mustahkam poydevor yaratamiz va bu qiyin paytlarda ham ijobiy bo'lishga yordam beradi

Himoya mexanizmlari: moslashuvchan va mos kelmaydigan javoblar:

Ba'zan biz o'zimizni qattiq his-tuyg'ulardan himoya qiladigan himoya mexanizmlaridan foydalanamiz. Ular bizga stressni yengishga yordam beradi, lekin agar biz ularni juda ko'p ishlatsak, ular aslida ko'proq zarar etkazishi mumkin. Misol uchun, bostirish - biz qisqa vaqt ichida foydali bo'lishi mumkin bo'lgan salbiy tuyg'uga e'tibor bermaslikni tanlaganimizda. Ammo agar biz his-tuyg'ularimizdan qochishda davom etsak, bu yo'lda katta muammolarga olib kelishi mumkin. O'zimizni hissiy jihatdan qanday himoya qilishimizni tushunish, his-tuyg'ularimiz bilan sog'lomroq yo'llar bilan kurashishimizga yordam beradi.

O'z-o'zini aks ettirish kuchi: ongsiz narsalarni ochish

O'z-o'zini aks ettirish - bu nima uchun qilayotganimizni tushunish uchun fikrlarimiz va xatti-harakatlarimizga qarashdir. Bu bizning munosabatlarimizga yoki baxtimizga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan ongsiz ongimizdagi narsalarni aniqlashga yordam beradi. Bu qiyin bo'lishi mumkin, chunki biz kutilmagan va noqulay his beradigan haqiqatlarga duch kelishimiz mumkin, ammo bu bizga hissiy jihatdan o'sish va kelajakda yaxshiroq tanlov qilish imkonini beradi.

O'zgarish vaqt talab etadi: ruhiy salomatlikdagi sabr-toqat va harakat

Ruhiy salomatlikni yaxshilash sog'lom bo'lishga o'xshaydi: bu vaqt va kuch talab qiladi. Doktor Hubermanning ta'kidlashicha, biz darhol natijalarni kutmasligimiz kerak. Xavotirdan xalos bo'lish, ishonchni mustahkamlash yoki ijobiy fikr yuritish uchun ishlayapmizmi, biz sabrli bo'lishimiz kerak. O'zgarish asta-sekin sodir bo'ladi va yo'lda muvaffaqiyatsizliklar ham bo'ladi. Ammo agar biz davom etsak, vaqt o'tishi bilan yaxshilanamiz.

Hazil mudofaa mexanizmi sifatida: qachon bu yordam beradi va qachon bu bizni ranjitadi?

Hazil qiyin vaziyatlarni yengishning yaxshi usuli bo'lib, o'zimizni yaxshi his qilishimizga va boshqalar bilan muloqot qilishimizga yordam beradi. Biroq, hazil ba'zan qayg'u yoki g'azab kabi chuqur his-tuyg'ularni yashirish uchun ishlatilishi mumkin.

Doktor Xubermanning ta'kidlashicha, hazil qachon o'zimizni yaxshi his qilishimizga yordam beradi va qachon bu bizning haqiqiy his-tuyg'ularimizdan qochishning bir usuli ekanligini bilish muhimdir.

Proyektiv identifikatsiya: munosabatlarda his-tuyg'ular qanday tarqaladi

Proyektiv identifikatsiya - bu o'z his-tuyg'ularimizni ongsiz ravishda boshqa odamlarga etkazishdir. Misol uchun, agar kimdir tashvishlansa, u o'zi bilmagan holda o'zini va boshqalarni tashvishga solishi mumkin. Bu munosabatlardagi tushunmovchilik va muammolarga olib kelishi mumkin. Ushbu jarayonni tan olish o'z his-tuyg'ularimiz uchun mas'uliyatni o'z zimmamizga olishga va munosabatlarimizni sog'lom saqlashga yordam beradi.

Yuqoridagilarni hammasini birlashtirish: sog'lom fikrlashni shakllantiradi

Ruhiy salomatlik bir martada tuzalib qoladigan holat/kasallik emas, bu umr bo'yi kurashilishi kerak bo'lgan diagnoz. Bizning ongimiz qanday ishlashini, ayniqsa ongsiz fikrlarimizni tushunib, biz yaxshiroq tanlov qilishimiz va sog'lom hayot yaratishimiz mumkin. Shukronalik keltirishni mashq qilish, hayotimizni nazorat qilish va mudofaa mexanizmlaridan muvozanatli foydalanish orqali biz yanada chidamli bo'lishimiz mumkin. O'z-o'zini boshqarish va sabr-toqat ruhiy tomonlama rivojlanishimizga yordam beradi. Qiyinchiliklarga to'la bo'lgan bu dunyoda, bu g'oyalar bizni baxt va hissiy muvozanat sari yo'naltirishi mumkin.

Tarjimon: Oysha Ikromova

Muharrir: Tillayev Asadbek

"Miya Ilmi" bo'limi lideri: Jamshidbek Izzatullaev

Manbaa: https://youtu.be/tLRCS48Ens4?si=oZfBXS4N6XGqmP1Q